Deprem nedir? Neden Olur?

Deprem; Yer Altında Biriken Enerjinin, Yer Yüzüne Çıkması ve Bu Enerjinin Şok Dalgalarının Yer Yüzünde Sallantı Yapmasıdır. Deprem Genellikle Fay Hatları Üzerinde Olsada, Nadiren Volkanik Bölgelerde Yer Altı Çökmesi Gibi Sebeplerlede Olabilir.

Depremin Sebebi Nedir?

Depremin temel sebebi, yer kabuğunda biriken enerjinin aniden boşalmasıdır. Dünya’nın yüzeyi büyük kaya parçalarından oluşmuş dev levhalarla kaplıdır. Bu levhalar sürekli hareket halindedir ama hareketleri çok yavaştır.

Levhalar hareket ederken birbirine sürtünür, sıkışır ya da ayrılmaya çalışır. Bu durumda yer kabuğunda büyük bir gerilim (basınç) birikir. Bu gerilim bir noktada daha fazla dayanamaz ve kayaçlar kırılarak enerjiyi açığa çıkarır. Bu enerji yer yüzüne dalgalar hâlinde ulaşır ve deprem meydana gelir.

En çok deprem, fay hatları üzerinde görülür. Fay hatları, yer kabuğundaki levhaların sınırlarıdır. Türkiye, bu fay hatlarının geçtiği bir bölgede yer aldığı için deprem açısından riskli bir ülkedir.

Kısacası, depremlerin nedeni yer kabuğundaki levha hareketleri ve fay hatlarında biriken enerjinin aniden boşalmasıdır. Bu doğal bir olaydır ve önceden tam olarak tahmin edilemez. Bu yüzden hazırlıklı olmak çok önemlidir

Deprem Nasıl Oluşur?

Deprem, yer kabuğundaki ani kırılma ve kaymalar sonucu oluşan sarsıntıdır. Dünya’nın dış katmanı, yani yer kabuğu, birbirine kenetlenmiş büyük levhalardan oluşur. Bu levhalar sürekli ama çok yavaş hareket halindedir.

Levhalar birbirine sürtündüğünde, sıkıştığında ya da ayrıldığında büyük bir gerilim oluşur. Bu gerilim, bir noktada daha fazla dayanamaz hale gelir ve ani bir kırılmayla boşalır. İşte bu ani enerji boşalması, yeryüzünde şiddetli sarsıntılara neden olur.

Depremin merkezi, enerjinin açığa çıktığı yer olan odak noktasıdır. Yerin yüzeyine en yakın olan bu noktanın yeryüzündeki izdüşümüne ise merkez üssü denir.

Depremler genellikle fay hatları boyunca meydana gelir. Türkiye gibi aktif fay hatları üzerinde yer alan ülkelerde depremler sık görülür ve bu nedenle deprem bilinci ve hazırlıklı olmak hayati öneme sahiptir

Deprem Olmadan Önce Bilinebilir mi?

Depremi Olmadan Önce Bilmek Mümkün Değildir. Çünkü Deprem Yer Altı Kabuğunda Anlık Gelişen Bir Olaydır. Depremin Ne Zaman Olacağı Bilinemesede, Nerede veya Nerelerde  Olabileceği Tahmin Edilebilmektedir. Bu Tahminler Büyük Depremler Oluşmadan Önceki, Ufak Çaplı Enerji Dalgalarından (UFAK DEPREMLERDEN) Radon Gazı Salımından, Yer Altı Su Seviyesinin Değişmesi Ve Hayvanların Garip Davranışları (HAYVANLAR DEPREM OLMADAN ÖNCE HUYSUZLAŞABİLİYOR) vb gibi Nedenlerle Anlaşılır.

Deprem Şiddeti ne ile ölçülür?

Evet Deprem Ölçülebilir, Deprem İki Farklı Şekilde Ölçülür. Birincisi Depremin Büyüklüğü (MAGNİTUDE) İkincisi İse Depremin Şiddeti (INTESİTY) dir.

• DEPREMİN BÜYÜKLÜĞÜ (MAGNİTUDE): Bir Depremin Büyüklüğü Sabittir. Bu Değişmez, (MAGNİTUDE) Depremin Ortaya Çıkardığı Toplam Enerjiyi Ölçer. Moment Büyüklük Ölçeği(Mw) Ve ( RİÇHTER ÖLÇEĞİ) En Çok Kullanılan Ölçü Birimleridir. Depremin Büyüklüğü Sayılarla İfade Edilir. Örneğin(4.2, 5.2, 6.0, 7.2) Gibi.
• DEPREMİN ŞİDDETİ (INTESİTY)  İsminden Anlaşıldığı Gibi (ŞİDDET) İnsanların Hissettiği ve Yer Yüzündeki Yarattığı Etki Yıkımdır. Türkiye’de Kandilli Rasathanesinin Şiddet Ölçüm Birimi (MODİFİED MERCALLİ) Şiddet Ölçeği Birimidir. Kısaltması(MMI) dır. Şiddet sayılarla ve Açıklamalarla İfade Edilir. Örneğin Binalar Ağır Hasar Aldı, Camlar Kırıldı, Az Hissedildi Gibi.

Hangi Depremler Yıkıcıdır?

Her Deprem Yıkıcı Olabilir. Fakat Genellikle 6.0 Ve Üzeri depremler Yıkıcı Oarak Gösterilir. Depremin Yıkıcılığı Aşağıdaki Sebeplere Bağlıdır;

1. ZEMİN YAPISI: Zemini Gevşek Yani Alüvyon Toprak Yapısında Sarsıntı Daha Şiddetli Hissedilirken Kayalık Yapılarda Sarsıntı Daha Az Hissedilir.
2. DEPREMİN DERİNLİĞİ: Yer Altındaki Enerji Yer Yüzüne  Nekadar Yakınsa O Kadar Çok Yıkıcı Olur. Örneğin Beş On Kilo Metre Yerin Altındaki Sarsıntıyla Yerin Yüz Kilometre Altındaki Sarsıntı Aynı Değildir.
3. MERKEZ ÜSSÜNE UZAKLIK: Depremin Oluştuğu Merkeze Yakın Çevrelerde, Yani merkez Üssünde Yıkım Daha Çok Olurken, Merkez Üssünden Uzaklaştıkça Yıkımın Şiddetide Giderek Hafifler.
4. DEPREMİN BÜYÜKLÜĞÜ: 4.0 5.0 Gibi Depremler Hafif Sallantılar Oluştururken 6.0 ,7.0 Gibi Depremler Yıkıcıdır. Ancak Bu Durum 7.0 Ve Üzeri Gelişirse  Felaketle Sonuçlanır.. Eski Ve Dayanıksız Binalar Komple Yıkılır.
5. BİNA KALİTESİ VE YORĞUNLUK: Depreme Eski Binalar Dayanıksız Olurken Yeni Binalar Daha Dayanaklıdır. Ülkemizdeki 1999 Depreminden Sonra Çıkarılan Deprem Yasasına Göre Yapılan Binalar Daha Sağlam İken Öncesindeki Eski Binalar Daha Zayıftır.

Depremden Nasıl Korunabiliriz?

Depremden Tamamen Kaçmak Mümkün Olmasada Önceden Alınacak Tedbirler İle Can Ve Mal Kaybının Önüne Geçilebilir, Bunları Şu şekilde Sıralayabiliriz.

• KALDIĞINIZ EVİ YADA BİNAYI GÜÇLENDİRTMEK.
• EVDEKİ EŞYALARI SABİTLEMEK.
• AİLE BİREYLERİ İLE DEPREM PLANI YAPMAK.
•  EVİNİZDE ACİL DURUM ÇANTASI BULUNDURMAK.

Bunlar Deprem Öncesi Yapmanız Gerekenler. Birde Deprem Anında Yapmanız Gereken Şeyler Var. Onlarda Şu Şekildedir;

• EVDE İSENİZ ÇÖK KAPAN TUTUN HAREKETİNİ YAPMALISINIZ.
• ARAÇTA İSENİZ GÜVENLİ BİR YERE ÇEKİP ARAÇ İÇİNDE BEKLEMELİSİNİZ.
• DIŞARDA İSENİZ BİNALARDAN AĞAÇLARDAN VE ELEKTRİK DİREKLERİNDE UZAK DURMALISINIZ.

Deprem Sonrası Yapılacak Şeyler İse Şu Şekildedir.

• DEPREMİN SARSINTISI BİTENE KADAR BULUNDUĞUNUZ YERDE KALINIZ.
• SARSINTI BİTTİKTEN SONRA ELEKTRİK ,SU VE DOĞALGAZ HATTINIZI KONTROL EDİP SIZINTI VARSA VANALARINI KAPATINIZ.
• SARSINTIDAN SONRA BİNANIZDA CİDDİ BİR HASAR VARSA DERHAL BİNAYI TERK EDİN ASANSÖR VE MERDİVEN KULLANMAYINIZ.
• SARSINTIDAN SONRA BİNANIZ HASARLIYSA VE YIKILMADIYSA ARTÇI DEPREMLERE DİKKAT EDİNİZ HASARLI YIKLIMAYAN BİNALAR ARTÇI DEPREMLERDE YIKILABİLİR.

Deprem Anında ne Yapmalıyız?

Deprem Anında Öncelikle Sakın Panik Yapmayınız Ve En Güvenli Gördüğünüz Yere Çök Kapan Tutun Hareketini Yaparak Depremin Geçmesini Bekleyiniz.

Depremlerdeki can Kaybını Nasıl en aza İndirebiliriz?

Depremlerdeki Can Kaybını En Aza İndirebilmek İçin Önceden Hazırlık Yapmamız Lazım Peki Bu Hazırlıklar Nelerdir?

1. SAĞLAM BİNALAR YAPMAK VE İNŞA ETMEK
2. ACİL DURUM PLANI YAPMAK
3. ACİL DURUM ÇANTASI HAZIRLAMAK
4. DOĞRU YERLERDE ÇÖK KAPAN TUTUN HAREKETİNİ YAPMAK
5. MOBİLYA VE EŞYALARI SABİTLEMEK
6. PANİK OLMAMAK

 Deprem Anında en Güvenli Yerler Neresidir?

Deprem Esnasında Sizin İçin En Güvenli Yer Sizi Üzerinize Düşebilecek Şeylerden Ve Cam Kırıklarından  Koruyacak, Binanız Çöktüğünde Hayatta Kalmanızı Sağlayacak Yerlerdir. Sarsıntı durmadan Kesinlikle Kaçmak için Merdivenlere Gitmeyin. Deprem Anında İlk Yıkılacak Olan Yerler Merdiven ve Balkonlardır. Deprem Anında Evde En Güvenli Yerleri Şu Şekilde Sıralayabiliriz.

• SAĞLAM BİR MASA VEYA MOBİLYA YANI
• YATAK  YANI KENARI
• HAYAT ÜÇGENİ KURABİLECEĞİNİZ SAĞLAM YERLER

Kulak Çınlaması Nedir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir? konumuzu okumak için tıklayın.